Zeytin Ağacı Ne Zaman Budanır?

Zeytin Ağacı Bakımı ve Budaması

Türkiye’de yetişen zeytin ağacı ve çeşitleri Dünya’da önemli bir yer teşkil etmektedir. Zeytin ağacı nasıl yetişir? Zeytin meyvesi elde ederken nelere dikkat edilir? Zeytin ağaçlarının yetiştirilmesi ve bakımı ile ilgili sizlere bilgiler sunmaya çalışacağız. Bu yazıda hangi sorularınıza cevap bulacaksınız? Yaşlı zeytin ağacı budama, Saksıda zeytin ağacı budama, Zeytinde erken budama, Gemlik zeytini budaması, Edremit Zeytin Budama, Zeytin gençleştirme budaması, Bonsai zeytin ağacı budama, Saksıda zeytin ağacı budama, Evde Zeytin ağacı bakımı, Zeytinin faydaları, Zeytin yağı nasıl üretilir? vb konularda bilgiler verilecektir. Zeytin, Ülkemiz ekonomisinde en önemli ilk on tarımsal ürün içerisinde yer almaktadır. Zeytinyağına ve salamuraya işlenebilmesi nedeniyle tarıma dayalı sanayi sektörünün ve ihracat sektörünün de önemli ürünlerindendir. Ülkemizde son yıllarda sertifikalı zeytin fidanı dikimini teşvik etmek amacıyla devlet tarafından destekleme yapılması ile zeytin ağacı varlığımızda ciddi bir artış sağlanmıştır.

Zeytin Ağacı Budama

Diğer bazı ağaç türleri gibi Zeytin ağacının budama işi de hasat bitiminden sonraya kalmaktadır. Zeytinin budaması, genellikle hasattan sonra başlar. Soğuk ve don zararının söz konusu olmadığı ılıman bölgelerde Aralık ayından itibaren budama yapılabilir. Zeytin Ağacı Hangi Ayda Budanır? İklimin soğuk olduğu bölgelerde soğuk geçtikten sonra Mart ile Nisan aylarında yapılabilir. Yeni dikilen zeytin fidanlarında ilk iki yıl boyunca budama yapılmamalıdır. İki yıl geçtikten sonra bir şekil budaması yapılmalıdır. Zeytin Ağacı Gençlik Budaması; Zeytin ağaçlarında gençlik döneminde hafif budamalar tercih edilmeli, esas budamalar mahsul döneminde yapılmalıdır. Zeytin ağaçlarında görülen periyodisite eğilimini azaltmak için ağaçlar verimli yılına girerken ağacın yükünü azaltmak amacıyla kuvvetli budanması önerilmektedir. Zeytin ağacı mahsul budaması; Bu amaçla mahsul budamalarının her iki yılda bir, ürün yılına girerken yapılması gerekmektedir. Ayrıca ağaçlarda periyodisite yeterli sulama ve besleme uygulaması ile gelecek yılın ürününü verecek olan sürgün büyümesi teşvik edilerek azaltılabilmektedir. Zeytin Budama Ağaçların erken hasat edilmesi ve hasatta sırık kullanılmaması da periyodisitenin şiddetini düşürmektedir.

Zeytin Hangi İklimlerde Yetişir

Zeytin yetiştirmek için hava koşulları çok büyük önem arz etmektedir. Zeytin ağacının dayanabildiği minimum sıcaklık -70 C dir. Bu sıcaklığın altına indiğinde genç zeytin ağaçları ve yaşlı zeytin ağaçlarının dalları soğuktan zarar görmektedir. Ağaçları soğuk zararından korumak için sonbaharda kısıtlı sulama yapılmalı, ağaçlara aşırı azotlu gübre yerilmemelidir. Hasattan önce sıcaklıkların 00C’nin altına düştüğü yerlerde ya da Mart ile Nisan aylarında don tehlikesi olan yerlerde zeytinlik tesis etmekten kaçınılmalıdır. Zeytin ağacı ürününü oluşturmak için kışın +70 C’nin altında soğuklamaya ihtiyaç duymaktadır. Ağaçların çiçeklenme ve tozlanma döneminde sıcak ve kurutucu rüzgârlar ve aşırı yağmur meyve tutumunu olumsuz etkilemektedir. Zeytin ağacının sulama koşulu ile dayanabildiği maksimum sıcaklık ise 400 C dir.

Zeytin Ağacı Sulama

Zeytin ağacı vejetasyon döneminde yaklaşık 750- 800 mm lik yağışa ihtiyaç duymaktadır. Bu yağışın %24’ü vejetasyon başlangıcı ve gelişme dönemi olan Mart ve Nisan aylarında, %6’sı çiçeklenme dönemi olan Mayıs ayında, %50’si meyve büyüme dönemi olan Haziran ve Temmuz periyodunda, %20’si ise meyvenin olgunlaşma dönemi olan Ağustos ve Eylül aylarında ağaç tarafından kullanılmaktadır. Zeytin ağaçlarında yüksek kaliteli üretim ve iyi dengelenmiş büyüme için gerekli suyu bu dönemlerde yeterli iktarda toprakta bulmalıdır. Yağışlarla karşılanamayan suyun sulama suyu şeklinde ağaçlara verilmesi gerekmektedir.

Zeytin Ağaçları Ne Zaman Dikilir?

Zeytin fidanı dikimleri bazı meyve ağaçalrına benzemektedir. Zeytin fidanlarını Ekim ile Mart aylarından don olaylarını göz önüne alarak dikebilirsiniz. Zeytin dikiminden önce özellikle sonbahar aylarında toprak hazırlığı yapılmalı toprak işlenmelidir.

Zeytin Ne Zaman Toplanır?

Zeytin meyvesi sofralık ya da yağlık olarak değerlendirilir. Sofralık zeytin hasat vakitleri; yeşil ve siyah zeytinler olgunluk dönemine gelince hasat edilir. Yağlık zeytinler ağaçta yeşil meyve kalmadığında meyvede yağ oranı maksimuma çıktığı zaman hasat edilir. Yağlık zeytinlerin hasat vakitleri; Kasım ile Aralık aylarında yapılmalıdır. Ülkemizde zeytin ağaçlarının hasadı büyük ölçüde sırıkla yapılmaktadır. Hasat sırasında yıllık sürgünlerin zarar görmesi nedeniyle periyodisitenin şiddeti artmaktadır. Bu nedenle zeytin ağaçlarında aşırı yaprak dökümüne neden olmayacak hasat ekipmanları kullanılmalıdır. Sofralık değerlendirmede ise en iyi toplama şekli zeytinlerin elle sıyrılmasıdır.

Zeytin Ağacında Görülen Hastalık Çeşitleri

1. Zeytin Dal Kanseri; Bakteri, krem-yeşil renkteki canlı ur ve siğillerde bulunur. Ur ve siğiller bir taraftan da fazla ışık ve ısının tesiri ile koyu kahverengi, çatlamış ve tepesi çökük bir görünüm alır. Bu şekildeki ur ve siğillerde hastalığı yapan bakteri ölür ve hastalık yapamaz. Genç sürgünlerdeki yaprak, çiçek ve meyve dökümü sonucu oluşan yaralarda siğiller meydana gelir ve dallar çıplak bir görünüm alır.
2. Zeytinde Vertisilyum Solgunluğu; Hastalığın ani ve yavaş solgunluk olmak üzere 2 tip belirtisi bulunmaktadır. Ani Solgunluk; Bu durum kış sonundan erken ilkbahara kadar görülür. Sürgün ve dallar aniden kurur. Bu belirtiler ağacın tek bir yönünde veya daha çok yönünde olabilir. Yavaş solgunluk; İlkbaharda görülmeye başlar. Çiçeklerdeki belirtiler yapraklardan önce ortaya çıkar. Hastalık çiçeklenme döneminin başında olursa çiçekler dökülebilir. Mumyalaşan çiçek tomurcukları kahverengileşerek ölür ve ağaçta asılı kalır.
3. Halkalı Leke Hastalığı; İlk belirtiler ilkbaharda yaprak üst yüzeyinde görülen siyahımsı-gri renkte yuvarlak nokta şeklindeki lekelerdir. Bu noktaların olduğu yerde renk açılır, etrafında açık renkli bir halka oluşur. Bunu dıştan ikinci bir halka çevirir. Bu görünüm nedeni ile hastalığa halkalı leke denmektedir. Hastalıklı yapraklar dökülür. Bu da verim azalmasına ve erken meyve dökümüne yol açar.
4. Zeytinde Antraknoz; Antraknoz zeytinin önemli bir hastalığıdır. Bu etmen yaprak, ince sürgün, çiçek ve meyvelerde zarar oluşturmakta ve asıl zararını zeytin meyvelerinde yapmaktadır.
5. Zeytin Sineği; Baş ve antenler sarı, göğüs üzerinde 3 adet açık kahverenginde bantlar vardır. Dişilerde karın daha geniş yapılı olup sonunda yumurta koyma borusu bulunur. Larva, bacaksız ve şeffaf beyaz renklidir.
6. Zeytin Güvesi; Ergin kelebeğin genel görünüşü gümüşü renklidir. Üst kanatların üzerinde siyah renkli lekeler ve kenar uçlarında da gümüşi renkli saçaklar bulunur. Larvaları, genellikle kirli beyaz ve sarımtrak renktedir. Pupa dıştan görülebilen seyrek dokulu beyaz bir kokon içinde bulunur.
7. Zeytin Kabuklu Biti; Ergin dişinin vücudu, oval şekilde olup, koyu eflatun veya mor renktedir. Erkek, pembemsi eflatun renkte,1 mm uzunluğunda narin yapılı ve bir çift kanatlıdır. Kışı olgun dişi döneminde geçirir. Yumurtalarını o yılın iklim koşullarına göre, nisan ayının ilk yarısı veya mayıs ayı ilk haftasında bırakmaya başlar.
8. Zeytin Karakoşbili; Aktif larva, turuncuya yakın sarı renkte ve hareketlidir. Kışı genellikle yapraklarda ikinci ve üçüncü dönem larva halinde geçirmektedir. Bu arada diğer dönemlere de rastlanmaktadır.
9. Zeytin Fidan Tırtılı; Genel görünüşü parlak beyaz renkte olup, ön bacakları hariç böceğin tüm vücudu beyaz pullarla kaplıdır. Hafif şeffaf görünümü olan ön kanatların yan kenarları saçaklıdır. Larvası yumurtadan ilk çıktığı zaman sarı renkte olup, daha sonra yeşile döner.
10. Zeytin Pamuklu Koşnili; Erginler ilk bakıldığında beyaz pamuksu bir görünümdedir. Zararlı hemen hemen bütün ülke zeytin alanlarında kışı genç ergin dişi olarak yaprak altı ve sürgünlerde geçirmektedir. Zararlını Karadeniz, Ege ve Marmara bölgesinde yılda iki ve Akdeniz bölgesinde ise bir döl verdiği bilinmektedir.
11. Zeytin Pamuklu Biti; Genç nimfler genel olarak sarı veya açık yeşildir. Nimfler vücutlarından, çok ince iplikçiklerden meydana gelmiş balımsı bir madde çıkarırlar. İplikçikler bir pamuk yığını gibi toplanarak kümelenirler. Pamuklubitler, kışı ergin olarak, ağaçların kabuk altlarında, yarık ve çatlaklarında ve hatta sürgün ve koltuklarında geçirirler.
12. Zeytinde Filizkıran; Vücudu silindirik bir yapıda ve koyu kahverenkte olup üzeri gri renkli kısa tüylerle kaplıdır. Kışı ergin olarak ağaçların dal ve dalcıkları üzerinde ve yaprak koltukları arasında açtıkları galeri (odacık) içinde geçirir. Şubat sonu Mart başından itibaren bu kışlakları kitle halinde terk ederek çevredeki budama artıklarında ve zayıf ağaçlarda toplanırlar. Zeytin Yetiştirme >>