Süs elması (Malus) ağacı bakımı

Süs Elması Nedir?

Latince malus olarak bilinen süs elması Asya, Avrupa ve Amerika’da yetişmekte olan ve 25 tane türü olduğu bilinen bir süs bitkisidir. Süs elmasının boyları 3 metre ile 12 metre arasında olabilmektedir. Süs elma ağacının çiçek renkleri; Kırmızı, Beyaz, Pembe olarak bilinmektedir. Çok gösterişli çiçekleri ile bilinmektedir. Süs elmasının elmaları misket elmaları ve çiçek elmaları olarak ikiye ayrılmaktadır. Japonya’da yetiştirilenlerin meyveleri de, özellikle dekoratiftir. Bazı süs elmaları çeşitleri yapraklarından dolayı düzenlemede tercih edilmektedir. Kültür çeşitleri ile yabani elma türleri arasındaki çaprazlamalardan elde edilen misket elması çeşitleri en uzun elmalar arasında bulunur. Çiçeklerinden kokulu olan türleride vardır.

Süs Elmasının Çeşitleri Nelerdir?

Süs elmasının yaklaşık 25 tane farkı çeşitleri vardır. Türkiye’de dahi dünyada yetişen en önemli türleri hakkında kısa bilgiler sunacağız. Süs elması türleri;

• Bol çiçekli elma, zumi elması (Malus floribunda)

Bol çiçekli zumi elması esasen Japonya kökenli bir türdür. 8 metre kadar boyları uzar. Malus floribunda süs elmasını eniş yaygın bir tepe oluşturur. Tomurcuklar koyu kırmızı, yapraklar yeşil ve 4 ile 8 cm uzunluğundadır. Bol çiçekli zumi elması; Mayısta çiçek açmaktadır. Çiçeğin dış kısmı pembe, iç kısmı beyazdır. Meyveleri nohut büyüklüğünde ve sarı ve kırmızı renktedir. Normal bahçe toprağında yetişir. Tek olarak uygulamalarda kullanılır.

• Yabani elma (Malus communis)

Yabani elma doğal olarak türkiye’de de yetişmekte olan bir bitkidir. 10 metre boylanabilir. Ağaççık ya da çalı formundadır. Nisan- mayısta çiçeklenir. Çiçekler pembe renkli ve 4 cm çapındadır. Normal bahçe toprağında yetişmektedir. Aşılanarak kültüre alınabilmektedir.

• Almey süs elması (Malus Almey)

Almey süs elması açık pembeden koyu pembeye değişir. Katmersiz çiçekleri vardır. 5 metreye kadar boyları uzamaktadır. Almey Malus ağacının meyvelerinden hastalıklarıönleyici reçel yapılabilmektedir. Hızlı ve dik
büyür. Zaman içinde yuvarlak form alır. Koyu kırmızı küçük meyveler verir.

• Karmen süs elması (M. x atrosanguinea)

Karmen süs elması hastalıklara akrşıda direnci artırı. Karmes elması kırmızı renkte, katmersiz ve 3 cm çapında çiçekleri vardır. Hızlı büyür. İyi
budanırsa geniş yuvarlak bir ağaç olur. Sarı meyveleri olur. Sonraları
kahverengiye döner.

• Dolgo süs elması (M. dolgo)

Dolga süs elmasının hastalıklara karşı direnç ve şifa verdiği iddia edilmektedir. Kuvvetli gelişim gösterir. Parlak kırmızı 2 ile 3 cm çapında
meyveler verir. 10 metreye kadar boyu uzayabilir. Dolga süs elmasının çiçekleri beyaz renklidir.

• Japon süs elması (Malus floribunda)

Japon süs elma çeşitleri 7 metreye kadar boy atabilir. Koyu, pembekırmızı
tomurcuklar pembe çiçeklenir. Sarı kırmızı meyveler yapar. Çiçekleri
katmersizdir. Hızlı büyür. Sık dallıdır. Yatay büyüme eğilimindedir. Japon süs elmalarının ağaçları çokçiçekli olmaktadır.

Süs Elması Nasıl Üretilmektedir?

Süs elması üretimi; Elmalar tohum ve aşı ile üretilirler. Tohumla üretimden meydana gelen bitkiler ancak birkaç türde ana bitkiye benzer bitki verir. Bu nedenle tohumla üretim daha çok anaç elde edilmesinde uygulanır. Tohum elde etmek için, meyveler ezilir ve bir fıçı içerisine konularak kükremeye bırakılır. Kükreme başladıktan sonra ağır olan çekirdekler dibe çöker ve posa su üstünde kalır. Dibe çöken çekirdekler buradan alınır. Temiz su ile yıkanır. Gölge bir yerde kurutulur. Torbalara konulan tohumlar serin bir yerde saklanır. Tohumları saklamanın en ideal yolu 60 – 70 gün + 4 derecede katlamaya bırakmaktır. Katlamadan çıkarılan tohumlar ilkbaharda ekilmelidir. Aşı ile üretimde ise göz ya da kalem aşı yöntemi kullanılır. Süs elması Göz aşı ile üretimde iki yaşında anaçlar kullanılır. Anaçlara yazın T göz aşısı yapılır. Aşı topraktan 6 – 7 cm yukarıdan durgun göz aşı olarak yapılır. Ertesi ilkbaharda aşı gözü sürmeden anacın, aşı bölgesinin üzerinde kalan kısmı kesilip atılır. Aşı gözü sürmeye teşvik edilir. İlkbaharda süren aşı gözü, sezon sonunda 1 – 1,5 m boylanabilir. Kalem aşı şubatta yapılır. Anaç ve kalem aynı kalınlıkta olmalıdır. İngiliz aşılama yöntemi kullanılır.

Süs Elması Yetiştirme

Elmalar tınlı, tınlı kumlu geçirgen topraklarda iyi gelişirler. Susuzluktan çok zarar görürler. Kökleri fazla derine gitmez. Kurak bölgelerde ağırca topraklarda susuzluğa dayanması artar. Kötü drenajlı topraklarda kök çürüklüğü meydana gelir. Genellikle donlara dayanıklıdırlar. En yüksek değerde çiçek ve meyve verimi için tam güneş alan yerlere dikim yapılmalıdır. Elma türleri aslında yüksek rakımlı yerlerin bitkileri olduğundan, ekolojik istekleri karşılanmadığı yerlerde hastalıklara çok sık yakalanırlar. Bu gibi yerlerde hastalıklara dayanıklı çeşitlerin seçilmesi daha uygundur.

Süs elması Nasıl Budanır?

Süs elmalarını budama yapmadan önce budama makası ve diğer aletleri dezenfekte ettğinizden emin olunuz. süs elması budama için dikkatedilecek husus kırık dalların budanması, zarar gören çiçek ve kuruma aşamasına girmiş olan dallar kesilerek ayrılır.

Süs elması ağacı zararlıları; Yaprak biti, kabuklu bit, kırmızı örümcek, yeşil kurt en çok görülen zararlılardır. Külleme ve karaleke ise en çok görülen hastalıktır.